چند سال است که کوچک‌ترین خبری درباره حوزه سلامت، به‌ویژه عملکرد پزشکان، به‌سرعت سر زبان‌ها می‌افتد و حساسیت عمومی زیادی درباره آنها به‌وجود آمده است تا جایی که هفته‌ای نمی‌گذرد، مگر اینکه خبری درباره عملکرد پزشکان منتشر شود؛ اخباری که بخش زیادی از آنها مربوط به خطاهای پزشکی هستند اما این‌بار حرف‌وحدیث‌هایی درباره نسخه‌نویسی پزشکان دیده می‌شود و برای دومین‌بار، کلمه «نجومی» را حول محور آنها می‌بینیم. چند وقت پیش، حقوق نجومی برخی پزشکان، خبرساز شده بود و این‌بار نسخه‌های نجومی بعضی از آنها. موضوع از وقتی داغ شد که محسن سرخو، عضو هیأت‌مدیره سازمان تأمین‌اجتماعی با اعتراض به هزینه‌هایی که تعدادی از پزشکان روی دست بیمه‌ها می‌گذارند، گفت: «طبق آخرین آماری که در اختیار ما قرار گرفته، در ۶ ماه اول سال جاری، بالاترین رقم نسخه‌هایی که توسط سازمان تأمین‌اجتماعی به پزشکان طرف قرارداد پرداخت شده، حدود ٦ میلیارد تومان مربوط به یک پزشک عمومی بوده است.»
او ادامه داد: «۶ پزشک دیگر هم بالای ٦ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان هزینه ایجاد کرده‌اند و در این لیست تا ۲,۵ میلیارد تومان هزینه هم متعلق به دو پزشک عمومی دیگر است. وظیفه نظارت بر هزینه‌ها در این حوزه بر عهده وزارت بهداشت است. وقتی در نسخ، وضعیت به این صورت است، در مورد اعمال جراحی و هزینه‌های بستری، چه اطمینانی می‌توانیم بکنیم؟»
نسخه نجومی نداریم
همین حرف‌ها کافی بود که سروصداها از گوشه‌وکنار جامعه پزشکی و بیمه‌ای در رد و تأیید وجود این نسخه‌ها بلند شود. علیرضا زالی، رئیس سازمان نظام‌پزشکی که در واقع، مسئولیت اصلی را در بررسی نسخ پزشکان بر عهده دارد، وجود نسخه‌هایی با رقم‌های میلیاردی، آن‌هم از سوی پزشکان عمومی را به کل تکذیب کرد و گفت: «این موضوع را اصلا قبول نداریم. ما نسخه نجومی نداریم و با این موضوع مخالفم، اگر هم هست باید به مسئولان بیمه گفت که چرا شما بررسی نکردید؟ اگر میزان قلم دارویی پزشکان عمومی، بیش از ۵۰ هزار تومان شود، باید جوابگو باشند و به‌دلیل محدودیت‌هایی که برای این پزشکان در زمینه نسخ وجود دارد، بسیاری از آنان ناراضی هستند و اعلام می‌کنند که نمی‌توانند داروهایی را که لازم است برای بیماران تجویز کنند.»
او با بیان اینکه ما نقش پزشکان عمومی را در نسخه‌نویسی به حداقل رسانده‌ایم، گفت: «کدام پزشک عمومی ممکن است که ۶ میلیارد تومان نسخه بنویسد؟ اگر نسخه آنها بیشتر شود، بیمه‌ها ممیزی می‌کنند؛ البته شخصا با این موضوع مخالفم چون به این شیوه‌ای که مطرح شده است، نیست و نبوده است. ما می‌گوییم برای کاهش هزینه‌های بیماران باید پروتکل بنویسیم؛ البته اینکه یک پزشک در حوزه شیمی‌درمانی، ۳۷ میلیارد تومان نسخه می‌نویسد، این درست بوده چون نسخه بیماران شیمی‌درمانی بسیار ‌گران است اما این نسخه‌ها از سوی پزشکان عمومی نوشته نمی‌شوند و بیمه‌ها باید صلاحیت پزشکی را که چنین داروهایی تجویز می‌کنند، بررسی کرده و بعد هزینه دارو را بپردازند و در چنین چرخه‌ای، یک پزشک عمومی نمی‌تواند داروهای شیمی‌درمانی تجویز کند.» زالی ادامه داد: «ما در سازمان نظام‌پزشکی، کمیته بررسی نسخ داریم اما در سازمان‌های بیمه‌ای مانند تأمین‌اجتماعی هم محلی برای بررسی نسخه‌ها وجود دارد و باید از آنها پرسید که اگر چنین اتفاقی حقیقت دارد، چرا قبل از اینکه نسخه این پزشک به میلیاردها تومان برسد، روی آن نظارتی نداشته‌اید.»
او با بیان اینکه اگر لیستی از پزشکانی که نسخه‌های غیرقانونی دارند به ما بدهند، بررسی خواهیم کرد، ادامه داد: «باید قبل از اینکه مسائل رسانه‌ای شود، اگر تخلفی وجود داشته، موضوع بررسی شود؛ اگرچه ما به‌شدت در حوزه نسخه‌نویسی و بالابردن سطح اختیارات پزشکان عمومی نیازمند بازنگری هستیم و درواقع این به نفع بیمه‌ها و راهی برای اجرای نظام ارجاع در کشور است.» او گفت: «قرار است با همکاری انجمن پزشکان عمومی و وزارت بهداشت، پروتکلی برای پزشکان عمومی داشته باشیم و نسخه‌نویسی آنها را تابعی از یک نظام علمی دقیق بکنیم. اگرچه همین حالا هم قوانین زیادی در مورد نحوه نسخه‌نویسی پزشکان وجود دارد و نهادهای بیمه‌ای هم در‌این‌زمینه به‌خوبی از حقوقشان دفاع می‌کنند.»
پزشکان چه چیزی تجویز می‌کنند؟
دفاع زالی از عملکرد پزشکان به‌عنوان رئیس یک نهاد صنفی، طبیعی به‌نظر می‌رسد و از آن طرف هم کسانی هستند که حرف‌هایی خلاف او می‌زنند و ادعای اهالی بیمه تأمین‌اجتماعی را تأیید می‌کنند. احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزارت کار و رفاه اجتماعی، یکی از آنهاست. او هم جزء کسانی است که به این موضوع واکنش نشان داده و می‌گوید: «ما آمارهای بالاتر از این رقم را در نسخ تعدادی از پزشکان داریم؛ پزشکی داشتیم که در حدود یک سال، ۳۷میلیارد تومان برای ما هزینه‌تراشی کرده و نسخه نوشته است.» میدری در پاسخ به اینکه مسئولیت نظارت بر نسخ برعهده کیست، می‌گوید: «وزارت بهداشت، حد مجازها را تعریف نکرده است. ما شماره نظام‌پزشکی و نسخه‌هایی را که پزشک نوشته، داریم و به بیمه‌ها داده‌ایم. اطلاعات کامل داروهای تفاهمنامه‌ای هم مشخص است. بیمه‌ها، کارنامه‌ای به پزشک می‌دهند و اگر مقادیر بالایی دارو در نسخ نوشته باشد، باید برود و توضیح بدهد. بیش از یک سال است که سامانه جامع رفاهی در حال جمع‌آوری اطلاعات است و قبلا امکان چنین تحلیل‌هایی کمتر وجود داشت اما اکنون درصدد تقویت نظارت‌ها و رصد دقیق‌تر هستیم تا جلوی سوءاستفاده‌های احتمالی و هدررفت منابع را بگیریم.» با وجود اینکه میدری بر «عمومی» بودن پزشکی که ۳۷ میلیارد تومان برای بیمه‌ها هزینه‌تراشی کرده، تأکید نمی‌کند اما بازهم این رقم آن‌قدر بزرگ است که لازم باشد که درباره‌اش سؤالات دیگری پرسیده شود مثل اینکه چه نوع داروهایی می‌توانند چنین رقم‌هایی داشته باشند؟ ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، در جواب این سؤال می‌گوید: «داروهای خاص که همگی وارداتی هستند، قیمت‌های بالایی دارند؛ مانند داروهای شیمی‌درمانی یا داروهای بیماران پیوندی؛ بنابراین عجیب نیست که پزشکانی که در این حوزه‌ها فعالیت می‌کنند، رقم نسخه‌های سالانه‌شان به این مقدار برسد اما این رقم‌ها برای پزشکان عمومی بسیار عجیب به‌نظر می‌رسد زیرا آنها هر قدر هم سعی کنند که داروهای ‌گرانقیمت تجویز کنند، بازهم به این مقدار نمی‌رسد و کسانی که چنین ادعایی مطرح می‌کنند باید جزئیات بیشتری ارائه کنند که بشود قضاوت کرد.»
با توجه به این حرف‌ها می‌توان نتیجه گرفت که اگر هم نسخه‌های چند میلیاردی از سوی پزشکان عمومی نوشته شده و بعد هم تبدیل به دارو شده، پای افراد دیگری هم در میان بوده که این نسخه‌ها را تأیید کرده‌اند؛ نسخه‌هایی که داروهایشان احتمالا بعدا سر از بازار سیاه درآورده‌اند.

منبع:وقایع اتفاقیه