انتقال آب دریای خزر همچنان دغدغه دوستداران، محیط‌زیست، کارشناسان و مسئولان نواحی است اما گویا دولت عزمش را برای اجرای این طرح جزم کرده است.
کسری ۱۹۰ میلیون مترمکعبی آب در استان سمنان موجب شده تا دولت راحت‌ترین و ساده‌ترین راه را برای تأمین آب این استان کویری، انتقال از دریای خزر ببیند اما به تأکید کارشناسان به تبعات و پیامدهای آن چندان توجه نشده است.
محمدعلی غلامی استاد دانشگاه در مازندران بابیان اینکه ایران در ۵۰ سال اخیر با کاهش ۵۰ میلی‌متری بارندگی مواجه بوده است، افزود: این درحالی‌که در این مدت دمای هوا دو درجه افزایش‌یافته و این افزایش دما و کاهش بارندگی منجر به برداشت زیاد از منابع آبی شده است و نتیجه برداشت زیاد از منابع آبی سبب شده تا در بخش‌هایی از کشور ازجمله نوار ساحلی با کمبود آب مواجه شویم.
وی متوسط بارندگی در کشور را سالانه ۲۲۰ میلی‌متر اعلام کرد و گفت: استان سمنان سالانه ۱۲۰ میلی‌متر بارندگی دارد و با جمعیت ۷۰۰ هزار نفر سالانه ۱۱.۵ میلیارد مترمربع بارندگی دارد ولی برداشت‌های صورت گرفته موجب شده ۱۹۰ میلیون مترمکعب در سال کسری آب داشته باشد.
غلامی یادآور شد: کمبود و کسری آب از یک‌سو و هم‌جواری با مازندران سبب شده تا راحت‌ترین و ساده‌ترین راه را برای تأمین آب، انتقال آب از دریای مازندران در دستور کار قرار گیرد زیرا راه راحت و آسانی است.
کمبود و کسری آب از یک‌سو و هم‌جواری با مازندران سبب شده تا راحت‌ترین و ساده‌ترین راه را برای تأمین آب، انتقال آب از دریای مازندران در دستور کار قرار گیرد زیرا راه راحت و آسانی است
وی با اشاره به اینکه دو روش ازجمله انتقال آب از سرشاخه‌ها در دستور کار قرار دارد گفت: در این صورت حدود ۵۴ میلیون مترمکعب ظرفیت سدسازی یا اجراشده و یا مجوز برای ساخت گرفته‌شده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: روش دوم انتقال آب از دریای خزر و مازندران است که ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال باید منتقل شود درحالی‌که ۲۴۴ میلیارد مترمکعب آورد آب دریای مازندران از رودخانه ولگا است.
وی با اشاره به مسیر انتقال آب دریای خزر ادامه داد: مسیر انتقال از گهرباران از شش کیلومتری غرب نیروگاه نکا تا مهدی‌شهر سمنان ادامه دارد و درمجموع مسیر انتقال ۶۲۴ کیلومتر طول دارد که ۱۸۴ کیلومتر آن در مازندران قرار دارد.
غلامی با عنوان اینکه قرار است در آینده تصفیه‌خانه‌ای آب را تصفیه و منتقل کند گفت: هشت ایستگاه پمپاژ با مصرف برق سه هزار گیگابایت در سال قرار است در مسیر انتقال ساخته شود و هزینه اجرایی طرح بر اساس فهرست‌بهای سال ۹۵ حدود ۴۵۰۰ میلیارد تومان و هزینه نگهداری و بهره‌برداری سالانه ۴۰۰ میلیارد تومان است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اولین چالش انتقال آب از دریای خزر، بیلان آبی دریای مازندران بوده زیرا اکنون بیلان منهای ۲۷ دارد و این تراز مدام در حال افت است و وجود خلیج میانکاله و افزایش شوری اثر فزاینده منفی بر منطقه خواهد گذاشت.
غلامی یادآور شد: مسیر آبگیری باید ۱۱ کیلومتر در درون دریا انجام شود و این کار بر موجودات دریایی در دریا اثر منفی خواهد گذاشت و همچنین اثرات منفی بر گونه‌های جانوری و گیاهی محدوده اجرای طرح خواهد داشت.
وی با اشاره اینکه آب دریای مازندران شوری ۱۳ گرم بر لیتر دارد افزود: خروجی اجرای طرح انتقال آب سبب شوری ۵۰ گرم بر لیتر می‌شود و این چالش‌ها در انتقال آب دریای خزر باید مدنظر قرار گیرد، علاوه براین ۱۴۰ کیلومتر از مسیر انتقال آب در مازندران از جنگل، باغ و یا زمین کشاورزی می‌گذرد و تخریب آن خسارت‌های بی‌شماری به بار خواهد آورد.
بی توجهی به رژیم حقوقی دریای خزر در طرح انتقال
غلامی به مسائل سیاسی انتقال آب دریای خزر اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد به رژیم حقوقی دریای خزر در انتقال آب توجه نشده است زیرا هنوز با کشورهای حاشیه به توافق نهایی نرسیده‌ایم.
همچنین معصومه بنی‌هاشمی استاد دانشگاه نیز با اظهار اینکه ایران سهم دوم را در خطوط ساحلی بعد از قزاقستان دارد گفت: ازنظر حوزه آبریز دریای خزر پنج کشور به همراه چهار کشور دیگر در حوزه آبریز سهم دارند و ویژگی نوسانات تراز آب دریای خزر همواره ساحل‌نشینان را درگیر کرده است.
بنی‌هاشمی یکی از نگرانی‌های کاهش تراز آب دریای خزر را بحران‌های سیاسی و اقتصادی برشمرد و گفت: شور شدن آب‌های ساحلی و غرقاب شدن چاه‌های نفتی و پیامدهای ناشی از آن بر تالاب‌ها، دخل و تصرف در اراضی ساحلی ازجمله مشکلات فراروی است.
انتقال آب دریای خزر یک اشتباه استراتژیک به دلیل فنی، عددی و ریالی و تخصصی، تکنولوژی است
علی‌اصغر یوسف نژاد نماینده مردم ساری و میاندرود اظهار داشت: به دلیل مختلف انتقال آب دریای خزر یک اشتباه استراتژیک به دلیل فنی، عددی و ریالی و تخصصی، تکنولوژی است و هیچ‌وقت چنین کاری شدنی نیست.
یوسف نژاد یادآور شد: مجلس و کمیسیون تخصصی مجلس نسبت به آب نگرش مثبت دارند و منابع خوبی در این زمینه در نظر گرفته‌شده و برای آبخیزداری اعتبار خوبی در نظر گرفته‌شده است.
طرح انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی و اتصال آن به خلیج‌فارس و دریای عمان حدود ۲۵ سال پیش مطرح اما خیلی زود به فراموشی سپرده شد؛ در دولت دهم یک‌بار دیگر این طرح در مقیاس کوچک‌تر (انتقال آب خزر به استان سمنان) در دستور کار قرار گرفت.مهر