سرویس اجتماعی پیام آمارد/ پسماند يا زباله به مواد جامد، مايع و گاز( غير از فاضلاب) گفته مي شود كه بطور مستقيم يا غير مستقيم حاصل فعاليت انسان بوده و از نظر توليد كنـنده زايد تلقي مي گردد.

مسئله بهداشت و بهسازی محیط زیست از لحاظ دفن زباله های شهری و روستایی هنگامی روشن خواهد شد که خطرات ناشی از ان بخوبی شناخته شود.

همان اندازه که ترکیبات زباله ها گوناگون و متنوع هستند خطرات ناشی از مواد تشکیل دهنده ان نیز متفاوت است . زباله نه فقط باعث بیماری، تعفن و زشتی محیط زیست می گردد بلکه می تواند با آلوده کردن خاک ، اب و هوا خسارات زیادی به بار اورد.

جمع اوری و انبار زباله ها در فصل گرما باعث تخمیر غیر هوازی، سوختن خود بخود و احتراق ناقص(بخصوص پلاستیکها) و تولید گازهای متان دی اکسید کربن و منو اکسید کربن می شود که الودگی هوا را به دنبال دارد موادی همچون پلاستیک و لاستیک که تجزیه نمی شود و زباله های بیمارستانی و مواد شیمیایی کارخانجات و فضولات انسانی و غیره باعث الودگی خاک می شود. زباله های خانگی بعلت تعفن تجزیه سریع در هوای گرم موجب تکثیر بسیاری از میکروبها و رشد و نمو حشرات می شود انتشار زباله ها در محیط و یا تلنبار در حواشی شهر ها، محیط مناسبی برای تکثیر و رشد و نمو حشرات، جوندگان و دیگر موجودات موذی بوجود می اورد که آلودگی محیط و انتشار بیماریهای مختلف را در پی دارد .

شایع ترین بیماریهایی که در ارتباط با زباله بوجود می ایند توسط حیوانات خانگی همچون موش ، مگس ، سگ، گربه، پشه و سوسک منتقل خواهد شد.

بطور مثال مگس ها برای تخم ریزی به مواد در حال فساد و انواع زباله جلب می شوند . هر مگس توسط زوائد بدن خود به طور متوسط می تواند یک میلیون و دویست و پنجاه هزار باکتری را منتقل کند .

بدین ترتیب مگس ها می توانند میلیاردها باکتری را از منابع آلوده، بر روی مواد غذایی، بدن و سایر لوازم خانگی منتقل کند و انسان را به انواع بیماریهای عفونی و انگلی مبتلا سازند .

موش ها نیز قادرند بیماریهای گوناگون را به انسان منتقل کنند مهمترین این بیماریها طاعون است که خسارات جبران نا پذیری به دنبال دارد .

مهمترین و بهترین راهکار میتواند تولید زباله کمتر و بازیافت و استفاده مجدد از مواد قابل استفاده باشد .

توجه خاص به امر بازیافت زباله بویژه جدا سازی از مبدا تولید به عنوان یک اصل کلی در این مشکل زیست محیطی است. به عنوان مثال ۸۰% زباله های خانگی قابل تبدیل شدن به کمپوست و استفاده دوباره هستند .

بهینه سازی جمع آوری و حمل و نقل زباله و دفع زباله اعم از دفع، کود سازی، سوزاندن و تشویق مردم به مشارکت در این مهم، آموزش بهداشتی و زیست محیطی به آنها و بالا بردن سطح اگاهی مردم ، مسئولین و دست اندرکاران نیز از عوامل کاهش آلودگی در سطح شهر ها و روستاها و کمک ب حل معضل زباله  است .

روزانه حدود سیصدو پنجاه تن زباله وارد مرکز دفن زباله عمارت در شهرستان آمل می شود که بخش زیادی از انرا همین پلاستیک ها تشکیل میدهند، که به شکلی بسیار غیر اصولی و سنتی و تاسف باری، تنها روی هم انباشته شده و بصورت تلی از زایدات جامد و مایع در ورودی شهر. چشم هر بیننده را می آزارد . عملیات جدا سازی و تجزیه این حجم انبوه زباله ها راگروه  دوره گردانی برعهده دارند  که در نزدیکی محل دپوی زباله ، بصورت بی رحمانه و زننده ای. در کلبه های دست ساز خود اسکان یافته اند … 

با کمی تامل به راحتی می‌توان دریافت که به همین واسطه، شهروندان در معرض تهدید میکروب‌ها و آفات گوناگونی هستند که هم مردم و هم مسئولان امر به آن بی‌توجه هستند و در درجه بعد با آلودگی های فراوانی که در اثر مشتقات این زباله که مهم ترین آن شیرابه هایی که امکان نفوذ به سفره های آب های زیر زمینی و آب شرب را دارند روبرو هستیم ، که سلامت عمومی را به خطر می اندازد.

شيرابه مايعي است که از ميان مواد زائد جامد تراوش شده و حاوي مقاير زياد مواد محلول و معلق است.

طبق تحقيقات انجام گرفته، در ايران بيشتر مواد زايد را سبزيجات، باقي مانده ميوه ها و مواد غذايي تشکيل مي دهند، در نتيجه ميزان مواد محلول و مايع زباله هاي خانگي بالاست که در اثر واکنش با زباله های خشک و عناصر و ترکیبات مختلف  همانند سديم، مس، آلومينيوم، سرب، روي، نيکل، کاديوم، کروم و اناديم ترکیب سمی معدنی ایجاد شده که. حالت اسيدي دارد و ميزان PH آن بستگي به غلظت اسيدهاي موجود در ترکيبات زباله و co2 حاصل از اکسيداسيون مواد دارد.

به دليل خطرناک بودن ورود شيرابه ها به آبهاي زيرزميني، و حتی آب شرب بايد بيشترين تلاش براي حذف يا محدود کردن آنها صورت گيرد. پيدايش و ظهور شيرابه مي تواند همزمان با دفن زباله و يا ديرتر و تا حتی ۲۰ سال بعد نيز ادامه داشته باشد.