مریم نظری:مازندران مهد سنت ها و آیین های مذهبی و دیار علویان است و مردم این دیار در ایام محرم آیین‌های مختلفی دارند که به سبب آن‌ها، عزاداری‌شان متفاوت با دیگر نقاط کشور است.
شرق مازندران هم این روزها در عزا و ماتم فرو رفته است و آیین های خاصی در این منطقه در شهرها و روستاها برگزار است و شاخص ترین برنامه ها و آیین های مردم در شرق مازندران ” تعزیه خوانی” تا ” اطعام دهی” در روستاهایی همچون شهیدآباد، اومال، بریجان و… در کنار دسته روی ها و عزاداری های شاخص این منطقه است.
آیین “علم گردش ” میراثی معنوی و ماندگار در شرق مازندران
علم گردانی از مناسبت ها و مراسم های خاص و میراث معنوی در شرق مازندران است که در روز هفتم ماه محرم در شهر و روستاهای این دیار و در شهرهای مختلف بهشهر، نکا و گلوگاه برگزار می شود.
سید موسی هاشمی یکی از شهروندان بهشهری در مورد آیین “علم گردش ” گفت: سالیان سال آیین علم گردانی از دیر باز به عنوان میراثی معنوی هر ساله در روز هفتم محرم برگزار می‌شود و اهالی روستاها و شهرها، علم را به خانه‌هایشان می‌برند و نذورات خود را به این علم که نمادی از دست حضرت ابوالفضل(ع) با عنوان باب الحوائج ادا می کنند.
وی افزود: مردم این دیار معتقدند که آمدن علم به درون خانه با خود برکت به همراه دارد و به همین دلیل از آب علم به عنوان تبرک خود گرفته و سر علم را می شویند و آب علم را هم برای خوردن و هم پاشیدن به گوشه و کنار خانه استفاده می کنند.
هاشمی گفت: برخی از افراد هم با قربانی کردن پای علم، ادای نذر می کنند و برخی پارچه هایی را برای حاجت بر روی علم دخیل میبندند و با ریختن آب روی علم، آن را متبرک کرده و همچنین نذورات خود را تقدیم خادمان امام حسین(ع) که همراه علم هستند؛ می کنند.
در کنار آیین های مختلفی همچون سیاه پوش کردن کوچه و خیابان ها، علم بستن، عزاداری و نوحه خوانی و برنامه های مختلف دیگر همچون برپایی سفره های عزای حسینی در منازل و امامزادگان، تعزیه خوانی و اطعام دهی از سنت های حسنه گدشتگان است که نسل به نسل به ما رسیده است و با شور و شعور خاص حسینی در ماه محرم در شرق مازندران برپا می شود.
مردم شرق مازندران همچون سراسر ایران اسلامی، در ماه محرم با آیین ها و مراسم مختلف ارادت خود را به امام حسین (ع) نشان می دهند که برخی از این رسوم به عنوان میراث معنوی در فهرست آثار ملی ایران هم ثبت شده است.
ثبت آیین های قتل الحسین و مجمع گذاری
آئین مذهبی “قتل الحسین” در شهرستان گلوگاه، مراسم ” مجمع گذاری و اطعام دهی سنتی” در روستای کوهستان بهشهر ، آیین عاشورایی” اطعام و شام دهی در رستمکلا” و ” کرب زنی گرجی ” بهشهر از جمله مراسم هایی است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
مراسم مجمع گذاری و اطعام دهی سنتی در روستاهای بهشهر
مراسم مجمع گذاری و اطعام دهی سنتی در روستای کوهستان بهشهر هم از برنامه های مهم ماه محرم در این روستاست که در فهرست آثار ناملموس ملی ایران به ثبت رسیده و طبق رسم هر ساله در دهه اول محرم در این روستا برگزار و بانوان این روستا با پخت غذا برای عزاداران حسینی این طعام را داخل مجمع های بزرگ قرار داده و برای عزاداران حسینی به مسجد و حسینیه محله می برند و اطعام را پیشکش عزاداران می کنند.
حسینی یکی از اهالی روستای کوهستان در مورد این رسم گفت: مراسم مجمع گذاری و اطعام دهی سنتی در روستای کوهستان آیین چند صد ساله است که با شور و شعور خاص برگزار می شود.
وی افزود: براساس رسم دیرین، بانوان برای عزاداران غذا پخته و در هر مجمع به تعداد ۴ یا ۵ نفر غذایی پخت شده را قرار داده و بعد از اذان مغرب با صدای شیپوری که از مناره حسینیه به گوش میرسد تحویل مجریان برنامه جهت پذیرایی می دهند و ادای نذر می کنند.
حسینی بیان داشت: این مراسم به عنون سنت برتر آیین عاشورایی در شبهای محرم و در دهه اول محرم در روستای کوهستان برگزار شده و سالانه از جای جای ایران افراد زیادی برای حضور در این مراسم حضور پیدا می کنند.
علاوه بر این آیین سنی و چند صدساله، مردم روستاهای شهیدآباد بهشهر و اومال و بریجان نکا سالیان سال است که اطعام دهی به عزاداران حسینی در تاسوعا و عاشورا انجام می شود.مهر