مهندس محمد مومنی _ آمارد نیوز : فرآیند مطالعه و یادگیری مطلوب با عوامل مختلفی نظیر (اهداف، توانایی‌ها و استعدادهای یادگیرنده، محتوا، فضا و شیوه‌ی مطالعه، بازه‌ی زمانی مد‌نظر، ویژگی‌های روان‌شناختی و…) در ارتباط است که هر یک از آن‌ها به نوبه‌ی خود در جریان و چگونگی تحقق یادگیری، نقش مؤثری دارند.
داشتن یک برنامه‌ی مطالعاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود. برنامه‌ای که اجرای آن منوط به چند روز اول نباشد و بتوان به وسیله‌ی آن به مطالعات و یادگیری نظم بخشید، از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کرد و به اهداف مد‌نظر که همان موفقیت تحصیلی است، دست یافت .نکته‌ی مهم در اینجا قبل از طرح هر برنامه‌ای، بررسی عادت مطالعه و ترک عادات نامطلوب تحصیلی است که خود می‌تواند مانع از پیشرفت شود و می‌بایست به تدریج و گام به گام ترک شوند. باید نسبت به توانایی‌ها و امکاناتی که در اختیار است، شناخت پیدا کرد و برنامه‌ای براساس ویژگی‌های فردی نوشت که در آن قدرت انعطاف‌پذیری زیاد و بر طبق اهداف مد‌نظر باشد.
شرط اجرایی بودن برنامه، واقع‌بینانه بودن آن است.
قدم اول: تعیین هدف
اولین قدم در نوشتن یک برنامه، انتخاب هدف کلی است که براساس آن می‌توان برنامه‌ی موفقیت را طرح‌ریزی کرد. (کسب معدل یالا، قبولی در تیزهوشان، موفقیت در آزمون ورودی دانشگاه‌ها در رشته‌ی مورد‌علاقه و …) سپس نوبت به انتخاب اهداف جزئی می‌رسد که می‌بایست قدم به قدم آن‌ها را اجرا کرد تا به آخر راه موفقیت رسید.
قدم دوم: اولویت‌بندی
برنامه‌ی خود را براساس برنامه‌ی هفتگی مدرسه یا دانشگاه تنظیم کنید. دروس مورد‌مطالعه و کلیه‌ی امکانات لازم را تعیین و از مهم‌ترین تا کم اهمیت‌ترین را در برنامه‌ی مطالعاتی خود بنویسید. مطالعه‌ی دروس همان روز ، تکالیف فردا، انجام تمرینات، تست زدن، مرور و … را در برنامه مشخص کنید.
اولویت‌بندی مطالعه‌ی دروس برای هر فرد متفاوت است. نباید کل روز را به خواندن یک درس اختصاص دهید، بلکه می‌توانید بین ۲ تا ۳ درس را در یک روز برای مطالعه در نظر بگیرید. از مطالعه‌ی دروس هم جنس، به صورت متوالی هم خودداری کنید. (قرار دادن دروس عمومی کنار دروس اختصاصی). به طور مثال، ۲ درس اختصاصی، ۱ درس عمومی. در برنامه، زمانی را به مرور درس‌ها و تست زدن اختصاص دهید. البته بعد از مطالعه‌ی کافی مطالب می‌بایست برای ایجاد تسلط شروع به تست زدن کنید. آخر هفته می‌تواند زمان مناسبی برای جبران عقب‌افتادگی‌های درسی باشد.
قدم سوم: تفریح
در انتهای هر هفته، در برنامه‌ی مطالعاتی خود چند واحد خالی را برای استراحت و تفریح در نظر بگیرید تا برای هفته‌ی آینده انرژی لازم را داشته باشید.
قدم چهارم: مدیریت زمان
اگر برای هر فعالیت، یک بازه‌ی زمانی مشخصی در نظر گرفته شود، می‌توان به انجام کلیه‌ی کارها در طول روز رسید و از اتلاف وقت جلوگیری کرد. زمان مورد نیاز برای مطالعه بر اساس مقاطع تحصیلی و توانایی هر فرد متفاوت می‌باشد.
اگر مجموع ساعات مطالعه‌ی خود را در هر روز به دست آورید، می‌توانید میانگین ساعات مطالعه‌ی روزانه‌ی خود را حساب کنید. اگر در روزهای اول، ساعت‌های طولانی به مطالعه بپردازید، به مرور خسته می‌شوید، باید از زمان کم به زمان زیاد، مطالعه کنید و این زمان را به تدریج افزایش دهید.
قدم پنجم: استراحت در فواصل مطالعه
اگر ساعات اولیه‌ی خود را با ساعات آخر مطالعه مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که درآخرآن دقت لازم را نخواهید داشت و خسته می‌شوید. مهم‌ترین عامل در برنامه‌ی مطالعاتی، مشخص کردن زمان‌هایی برای استراحت ما بین مطالعه‌ی دروس است. ساعت‌ها مطالعه‌ی مداوم، میزان یادگیری را پایین می‌آورد. در آغاز مطالعه، میزان توجه و تمرکز بالاست و به تدریج کم می‌شود و این در سنین مختلف متفاوت است. اگر ما بین هر یک ساعت و نیم مطالعه، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استراحت کوتاهی قرار دهید، می‌توانید توجه و تمرکز خود را تا پایان روز در حد بالایی نگه دارید.
قدم ششم: ارزیابی از برنامه
با داشتن یک برنامه‌ی منظم می‌توانید تغییرات و پیشرفت‌های درسی خود را بررسی کنید و به نقاط ضعف و قوت خود پی‌ببرید. در آخر هر هفته، به ارزیابی از برنامه خود بپردازید تا مانعی را که منجر به عدم اجرای برنامه شده است، شناسایی و در جهت رفع آن اقدام کنید. با محاسبه‌ی ساعات مطالعه در آخر هر هفته و مقایسه‌ی هفته‌ها با یکدیگر می‌توانید از روند مطالعه‌ی خود آگاهی پیدا کنید و این زمان را به تدریج افزایش دهید، به گونه‌ای که هر روز از روز قبل بهتر و هر هفته از هفته‌ی قبل پر‌بارتر باشد. برای این کار بهتر است برنامه‌ی خود را ثبت کنید تا بهتر بتوانید بر روند مطالعه کنترل داشته باشید.
قدم هفتم: مکان مطالعه
۱٫ مکان مشخصی برای مطالعه در نظر بگیرید و مکان‌هایی که منجر به حواس‌پرتی می‌شود را ترک کنید.
۲٫ میز مطالعه‌ی خود را شلوغ نکنید، فقط وسایل و کتاب‌های مورد نیاز برای مطالعه را نزدیک خود قرار دهید.
۳٫ نور و هوای اتاق مطالعه‌ی خود را تنظیم کنید.
۴٫ صندلی مناسب انتخاب کنید. در حالت دراز کشیده مطالعه کردن، تمرکز را کاهش می‌دهد.
قدم هشتم: تغذیه‌ی مناسب
تغذیه‌ی مناسب از عوامل مؤثر در تقویت حافظه می‌باشد. پیروی از الگوی غذایی غیر‌طبیعی و داشتن رژیم‌های نامناسب می‌تواند منجر به ضعف، خستگی، افسردگی، نداشتن تمرکز، کاهش قدرت یادگیری و … شود. سنگین شدن معده و خوردن غذاهای چرب، فعالیت ذهنی شما را کاهش می‌دهد. . خوردن یک لیوان آب هویج، موز، کنجد، بادام و گردو برای تقویت حافظه توصیه می‌شود.
قدم نهم: روش مطالعه
برای یادگیری مطلوب می‌بایست روش‌های مطالعه‌ی مؤثر را فرا گرفت. باید به جای حفظ طوطی‌وار مطالب، مفهومی آن‌ها را خواند. روش‌های صحیح خلاصه‌برداری، نکته‌های کلیدی، تصویر‌سازی ذهنی، یادداشت‌برداری، …. را بیاموزید و هنگام مطالعه فعال باشید.
قدم دهم: کاهش استرس وافزایش اعتمادبه نفس
نداشتن استرس، اضطراب و اعتماد به توانایی‌ها، عامل مهم در موفقیت است. به جای این که همیشه به این مطلب فکر کنید که زمان کم دارید، مطالب زیاد است و جمله‌ی نمی‌توانم را تکرار کنید، بهتر است با یک برنامه‌ریزی درست پیش روید و نگذارید استرس یاد نگرفتن بر شما غالب شود. در نتیجه: با یک برنامه‌ریزی صحیح می‌توان بر یادگیری خود مدیریت کرد. نگرش مثبت نسبت به توانایی ها و استعدادها، در یادگیری مؤثر است. پس باید به خود اعتماد داشت.