اگر بتوانيد خاطره‌اي را مربوط به سه يا چهار سالگي خود به ياد بياوريد، به شما تبريک مي‌گوييم چون جزو نوادر هستيد. به ياد آوردن اتفاقات پيش از اين سن براي يک انسان بزرگسال تقريبا غيرممکن است. فکر مي‌کنيد چرا؟ آيا گمان مي‌کنيد در کودکي از حافظه ‌اي قوي برخوردار نبوده‌ايم؟

در واقع پيش از آنکه فرويد درباره «فراموشي کودکانه» سخن بگويد، همگان اين گونه فکر مي‌کردند اما لازم به ذکر است که اصطلاح «فراموشي کودکانه» اصطلاحي نادرست است زيرا کودکان نيز گاهي اتفاقاتي را به ياد مي‌آورند.به نظر روان‌شناسان، ناتواني در به يادآوردن خاطرات کودکي در بزرگسالان به دليل ناتواني حافظه شيرخواران و کودکان کم‌سن و سال نيست.

در اين صورت چگونه مي‌توانيم ناتواني در به ياد آوردن خاطرات کودکي را توجيه کنيم؟
تحقيقات دانشمندان روشن کرده است که فعاليت حافظه به محض تولد يا حتي پيش از آن هنگامي که مغز جنين در رحم شکل مي‌گيرد، آغاز مي‌شود. گروهي از دانشجويان روان‌شناسي در سال ۱۹۸۶ آزمايشي در دانشگاه کاروليناي شمالي انجام دادند.

آنها براي کودکان ۳۳ ساعته، صداي ضبط شده مادرشان و يک زن غريبه را پخش کردند. کودکان مورد آزمايش، پس از ديدن مادر و هر بار شنيدن صداي ضبط شده مادرشان، شصت خود را با هيجان بيشتري نسبت به زماني که صداي ضبط شده زن غريبه را مي‌شنيدند، مي‌مکيدند. اين موضوع روشن مي‌کند که نوزادان صداي مادر خود را به ياد مي‌آورند.

جالب است بدانيد که کودکان دو روزه مي‌توانند صدايي را که ۲۴ ساعت پيش شنيده‌اند يا حرکتي را که مشاهده کرده‌اند، به ياد بياورند. نوزاد دو روزه‌اي که شاهد زبان درازي اطرافيان باشد همان حرکت را تقليد مي‌کند.

در زايشگاه پيته سالپتريه در پاريس، به ۶۰ نوزاد يک ميله استوانه‌اي چوبي دادند. نوزادان چند دقيقه آن را نگاه داشته و سپس رها مي‌کردند. پس از آن، روي يک صفحه نمايشي عکس يک استوانه و يک مثلث را به نوزادان نشان دادند. جالب آنجا بود که نوزادان نگاهي گذرا به استوانه مي‌انداختند و سپس به مثلث زل مي‌زدند. از اين آزمايش چه نتيجه‌اي مي‌گيريد؟

نوزادان از استوانه مي‌گذرند چون قبلا آن را در دست گرفته و لمس کرده‌اند ولي مثلث، شکلي ناآشنا و جذاب است. لازم به توضيح است که جوان‌ترين نوزاد اين آزمايش، ۱۶ ساعته بود.

نوزادان دو تا شش ماهه قادرند دنبال خاطره‌اي ضبط شده در حافظه خود بگردند. براي اثبات اين موضوع از آنجا که نوزادان قادر به تکلم نيستند، محققان از يک ژست استفاده کردند. آنها به پاي نوزادان، سر روباني را وصل کردند که سر ديگرش به زنگوله‌اي متصل بود. سپس هر گاه کودک پايش را تکان مي‌داد زنگوله به صدا درمي‌آمد.

چند روز بعد، نوزادان را زير زنگوله خواباندند ولي اين بار روباني به پاي آنان وصل نبود. پس از دو ساعت نوزادان شروع به تکان دادن پاي خود کردند چون به ياد آورده بودند که اين حرکت براي به صدا درآوردن زنگوله لازم است.

اگر حافظه نوزادان تا اين حد کار مي‌کند، پس ناتواني افراد بزرگسال در به يادآوردن خاطرات چند سال اول زندگي کمي عجيب است!
چگونه توجيه مي‌کنيد که حافظه به محض تولد کار خود را آغاز کند ولي پيش از سه سالگي خاطره‌اي ضبط نشود؟ دانشمندان حدس مي‌زنند که تا پيش از هفت سالگي مغز به طور کامل تکميل نشده است.

واضح‌تر آنکه آن قسمت از مغز که وظيفه بايگاني خاطرات را دارد، تا پيش از هفت سالگي هنوز به بلوغ نرسيده است. به همين دليل است که کودکان زير هفت سال موضوعات را فرامي‌گيرند اما به سرعت فراموش مي‌کنند. درواقع مطالب جديد جايگزين مطالب قبلي مي‌شود.

نوزادان تنها خاطرات خوب را به یاد می‌سپارند

پژوهشهای محققان دانشگاه بریگهام یانگ نشان داده است، نوزادان تنها خاطرات خوب را به یاد می‌سپارند.
دانشمندان دریافتند اگر موضوعی برای یادآوری و ثبت خاطرات در نوزادان مطرح باشد، آنها تنها چیزهایی را به خاطر می‌سپارند که خوب است.

پدر و مادر با کودک پنج ماهه خود صحبت و بازی می‌کنند و نمی‌دانند که آیا کودک این خاطرات را روزی به یاد می‌آورد یا نه؟
در این بررسی، محققان حرکات چشم نوزادان را مورد بررسی قرار داده و به نتایجی دست یافتند.آنها افزودند: با بررسی بر روی نوزادان دریافتیم که احساسات مثبت کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در خاطر آنها می‌ماند.راس فلوم سرپرست این تحقیق اظهار کرد: نوزادان نسبت به آنچه حس مثبت دارند، آن را حفظ و نگهداری می‌کنند.

این مطالعه در مجله Infant Behavior and Development منتشر شده است.

کودکان وقایعی که با صداهای خوشایند، شاد یا چهره های خندان دیده یا شنیده باشند را بیش از سایر وقایع به خاطر می‌سپارند.

به گزارش خبرگزاری مهر، والدین با ورود فرزند تازه متولد شده، بیشترین زمان خود را به بازی و صحبت با او اختصاص می دهند. اما فردای آن روز، نوزاد هیچ یک از بازی ها را به خاطر نمی آورد. محققان در این مطالعه به چرایی این اتفاق پرداخته و نوزادانی که در پنج ماهگی به سر می بردند را مورد مطالعه و بررسی قرار دادند. نتایج مطالعات نشان داد، نوزادان تنها رفتار و حرکاتی را به خاطرشان می سپارند که علاوه بر مثبت بودن و با هیجان و شادی نیز همراه باشند.

پرفسور “راس فلام”، سرپرست این تیم تحقیقاتی می گوید: “تاکنون تحقیقات بسیاری در رابطه با نوزادان و همینطور حافظه آنها انجام شده است اما در این تحقیقات به دنبال تاثیر احساسات مختلف در حافظه نوزادان بودیم.”

مطالعات محققان دانشگاه بریگم یانگ در ایالات متحده امریکا نشان داد:” نوزادان در پنج ماهگی قادر به صحبت کردن نیستند اما با رفتارهای مختلفی به صحبت با والدین یا سایرین می پردازند تا آنها را از احساسات و همینطور نظرات خود آگاه سازند. در این مطالعه به حرکت چشمان نوزادان پرداخته شد. نوزادان در مواجه با اشخاصی که با آنها روبرو می شوند بیش از پیش به صورت و نحوه صحبت کردن آنها نگاه می کنند. آیا شخصی که در حال صحبت کردن با آنهاست، خوشحال، ناراحت، غمگین، عصبانی یا خنثی است؟

نتیجه مطالعات نشان داد، نوزادان نسبت به افرادی که با صورت های بشاش یا خوشحال با آنها بازی می کنند بیش از سایرین واکنش نشان داده و رفتارهای آنها را در ذهنشان ثبت می کنند.  در این مطالعه، بچه ها را به مدت ۵ دقیقه در برابر چهره های مختلفی از جمله خوشحال، ناراحت یا خنثی قرار دادند و روز بعد به آزمایش و بررسی خاطرات روز گذشته پرداختند.

مطالعات نشان داد که کودکان تنها رفتارهایی را به خاطر سپرده بودند که از چهره های خوشحال، خندان و با هیجان دریافت کرده بودند. کودکان با چشمانشان به بررسی دقیق افرادی می پرداختند که در برابر آنها قرار می گرفتند و زمانی با دقت به آنها می نگریستند که چهره یا صداهای مخاطبشان شاد بود.

نتایج این پژوهش حاکی از آن است که سطح برانگیختگی و ادراک نوزادان با تجربه خوشحالی و مشاهده آن افزایش می یابد.